آشنایی با خطرات جیوه در محیط کار و روش مواجهه با آن

هدف از انتشار این مقاله عبارت است از:

⏪ ارائه گزیده ای از اطلاعات در زمینه شناسایی، ارزیابی و مدیریت مواجهه با جیوه با استفاده از آخرین منابع علمی موجود.
⏪ ارتقاء آگاهی، نگرش و مهارت پزشکان طب کار، کارشناسان بهداشت حرفه ای و همچنین کارگران و کارفرمایان در خصوص مواجهه با جیوه در محیط کار.
⏪ جلوگیری از اثرات زیان آور مواجهه با جیوه بر سلامت انسان در شاغلین.
⏪ ارزیابی و کنترل سیستماتیک مواجهه با جیوه و ترکیبات آن.
⏪ هشدارها و کنترل های مدیریت ایمن فلز جیوه.

مصارف صنعتی و غیرصنعتی جیوه را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود:

 تولید و مصرف سوخت:

🔴 احتراق زغال سنگ در نیروگاه های بزرگ، خصوصاً در بویلرهای گرمایی 300 مگاوات به بالا
🔴 کاربرد نفت سنگین و کک نفتی
🔴 احتراق گازوئیل، بنزین، نفت، کروزن، گاز طبیعی و زغال چوب
🔴 استخراج و تصفیه نفت و گاز طبیعی

 تولید فلزات و مواد خام:

✅ تولید روی، مس و سرب از کنستانتره

✅ فرایند تولید و استخراج اولیه فلز جیوه

✅ استخراج طلا به روشی غیر از ملغمه با جیوه

✅تولید آلومین از بوکسیت (آلومینیوم) و فلزات آهنی(آهن و فولاد)

✅ معدن کاری طلا با ملغمه کردن جیوه (از سنگ معدن، از کنستانتره و از پساب)

✅ تولید سیمان، مقوا و کاغذ

 تولید مواد شیمیائی:

✔ تولید مواد شیمیایی و پلی مرها

✔ تولید کلرآلکالی با سلول های جیوه

✔ تولید استالدئید با کاتالیست جیوه

✔ تولید منومر کلرید وینیل با کاتالیست جیوه

✔ تولید کلرید و هیدروکسید سدیم

✔ تولید اسفنج پلی اوره تان با استفاده از کاتالیست

محصولات حاوی جیوه:

✅ دماسنج های جیوه ای (پزشکی، هوا، آزمایشگاهی و صنعتی)

✅ سوئیچ های الکتریکی و رله های حاوی جیوه

✅ منابع نوری حاوی جیوه (لامپ های مهتابی، لامپ های فشرده و کم مصرف جیوه ای)

✅ باتری های حاوی جیوه

✅ فشارسنج ها و انواع گیج های حاوی جیوه

✅ آفت کش های حاوی جیوه

✅ رنگ های حاوی جیوه

✅ کر م های روشن کننده پوست و صابون های با مواد شیمیایی حاوی جیوه

✅ استفاده در دندان پزشکی (پرکردن دندان با آمالگام، تهیه آمالگام و دفع پسماندهای مربوطه)

✅ باتری های حاوی جیوه (مانند باتری اکسید جیوه، باتری ساعت، باتری های تخت، قلمی،پرمنگنات و غیره)

✅ سلو ل های حاوی جیوه (مانند دکمه ای، قلمی آلکالین، اکسید- نقره و انواع سلول های جیوه- روی)

 مصارف متفرقه:

⏪ تولید توده های سبک وزن مثل مهره های رسی برای کاربردهای ساختمانی
⏪ آراستن دانه های گیاهی با مواد شیمیایی حاوی جیوه
⏪ نیمه رساناهای تشخیص پرتو زیر قرمز
⏪ مصارف آموزشی
⏪ پمپ های خلاء حاوی جیوه
⏪ استفاده از جیوه به عنوان خنک کننده در برخی سیستم های سرماساز
⏪ استفاده در دباغی ها
⏪ پیگمان سازی
⏪ انواع خاصی از برگه های چاپی رنگی

⏪ مواد منفجره (فولمینات جیوه در چاشنی بسیاری از فشنگ ها)
⏪ مواد آتش بازی
⏪ در تولید برخی اسباب بازی ها

جیوه موجود در زباله و فاضلاب:

🔴 فاضلاب ها و پسماندهای یونیت های دندان پزشکی (بزرگ ترین منبع)
🔴 فاضلاب های صنعتی و خانگی
🔴 فاضلاب بیمارستان ها، آزمایشگاه ها، مدارس و دانشگا ه ها
🔴 تصفیه فاضلاب و بازیافت جیوه (محصول ثانویه)
🔴 پسماندهای شهرداری و عمومی، پسماندهای خطرناک، پسماندهای پزشکی، لجن فاضلاب
🔴 تل انبار کردن و دفن غیر رسمی پسماندهای شهری و عمومی
🔴 سوزاندن پسماند به صورت روباز (در منطقه دفن یا به صورت غیر رسمی)

نیاز به یک برنامه ایمنی و بهداشت:

برخورداری از برنامه و افراد مورد نیاز برای مدیریت ایمنی و بهداشت محیط کار در تمامی جوانب،کنترل جیوه را موثرتر خواهد نمود. جهت کسب موفقیت در کنترل جیوه، به یک برنامه ایمنی و بهداشت مشتمل بر اجزاء زیر نیاز است:

تعهد مدیریت:

✅ اعتقاد کامل به پیشگیری از بیماری و آسیب به عنوان یک هدف

✅ انطباق برنامه با استانداردهای موجود

✅ ارائه موفق خدمات ایمنی و بهداشت به شاغلین

✅ استفاده از مشاوران مناسب و کارآمد

✅ اختصاص بودجه کافی جهت ارائه خدمات ایمنی و بهداشت

مشارکت کارگران:

✔ ارتباط کارگران با کمیته مدیریت ایمنی و بهداشت
✔ همکاری کارگران در اجرای برنامه های آموزشی
✔ امکان دسترسی کارگران به اطلاعات مواجهه و پرونده های پزشکی خود

شناسایی خطر:

✅ اقدام به ثبت سوابق و نتایج تجزیه

✅ بررسی علل شیوع و بروز حادثه

انجام اقدامات کنترلی:

⏪ پیش بینی برنامه های کنترلی کوتاه مدت و بلند مدت
⏪ انتشار کتابچه راهنمای ایمنی و بهداشت در خصوص مقررات و انجام کار به روش ایمن
⏪ نظارت بر اجرای مقررات و روش ایمن انجام کار
⏪ اقدام به انجام تعمیرات و نگهداری با اهداف پیشگیرانه
⏪ انجام تعمیرات فوری تجهیزات کنترلی در صورت بروز مشکل

دانلود فایل آشنایی با خطرات جیوه