استاندارد ISO 45001 چیست ؟

[vc_row][vc_column][vc_column_text]

استاندارد ISO 45001 :

به کار گیری استانداردها و مدل های مدیریتی که حاصل تجربه های عملی سازمان های مختلف از سراسر جهان است، همواره بعنوان ابزاری برای توانمندسازی مدیریان در زمینه دانش نوین و روزآمد مدیریتی به شمار می آید و قارد است تا نقشی ارزنده در تسریع روند بهبود و توسعه و دسترسی به اهداف سازمانی داشته باشند. در این مطلب به معرفی استاندارد ISO 45001 می پردازیم.

تاریخچه ایمنی و بهداشت شغلی :

حوادث ناشی از کار ، سومین علت مرگ و میر در جهان استو به­عنوان یکی از مهم ­ترین مسائل در فضای کسب و کار جوامع صنعتی و در حال توسعه به­شمار می رود.

طی یک روز کاری، بیش از 7600 نفر در سراسر دنیا به دلایل مرتبط با کار فوت می­کنند. طبق گزارش سازمان بین المللی کار(ILO)   در سال 2017 ، علاوه بر 2.78 میلیون نفر گشته ، 374.000.000 نفر دیگر در سال دچار مصدومیت و بیماری شغلی شده و فقط هزینه آسیب انسانی حوادث فوق معادل %3.94 درآمد ناخالص ملی کشور­ها در سال است. بر اساس همین اطلاعات نسبت تعداد بیماری های ناشی از کار بسیار بیشتر از حوادث ناشی از کار و در حدود 6 برابر آن است. آمار فوق حاکی از آن است که تعداد فوت ناشی از کار در سال 2017 در سراسر جهان نسبت به سال 2014 بیش از 18% افزایش داشته اشت.

اولین شواهد مرتبط با توجه بشر به مسائل ایمنی و بهداشت شغلی به سده­های پیش از میلاد برمیگردد، زمانی که در روم باستان معدنچیان برای جلوگیری از ورود گرد و غبار به سیستم تنفسی خود از ماسک­های پارچه ای استفاده  می کردند و یا بقراط موضوع مسمومیت­های ناشی از  سرب  را برای کارگران  گزارش کرده بود و به مرور زمان و به همراه صنعتی شدن تدریجی محیط های کاری، استفاده از ابزار و ماشین آلات و به موازات آن عدم رعایت اصول صحیح در ساخت یا استفاده از آن ابزار و وسایل، موجب افزایش شرایط مخاطره آمیز و حوادث مرتبط در محیط های کاری شد. وقوع انقلاب صنعتی در اروپا در اواخر قرن 17 میتوان مهمترین نقطه عطف در تاریخ تکامل ایمنی و بهداشت شغلی دانست. افزایش آمار حوادث شغلی موجب آن شد که سردمداران انقلاب صنعتی به فکر ضرورت تصویب قواعد و قوانینی مرتبط با الزامات محیط­های کاری و نحوه ی رفتار کارگران برای آسیب کمتر  ناشی از کار باشند.

اولین قانون در مورد و ایمنی و بازرسی محیط کار در سال 1820 در انگلستان تصویب شد. روز به روز توجه به مسائل ایمنی و بهداشت شغلی در محیط های کاری با ضرور ت و اهمیت بیشتری نسبت به گدشته همرا ه بود تا اینکه سرانجام در پایان جنگ جهانی اول در سال 1919 سازمان بین المللی کار ILO برای حمایت از حقوق کارگران و ایجاد  شرایط مسائد کار، اشتغال و سطح زندگی مناسب تاسیس شد. بعد از جنگ جهانی دوم نیز سازمان بهداشت جهانیWHO با هدف ارتقاء ، حفظ و سلامت افراد جهان در سال 1948 پایه گذاری شد. با هدف تبیین اهداف بهداشت حرفه ای ، کمیته مشترک سازمان بهداشت جهانی WHO و سازمان بین المللی کار ILO در سال 1953 در ژنو تشکیل شد.

ایران در همان سال 1919 به عضویت سازمان بین المللی کار در آمد. در سال 1325 وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل  شد . در سال 1337 قانون کار تصویب شد و پیرو اصلاح ماده 85 آن در سال 1369 ، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی عهده­دار بهداشت و درمان کارگران و  وزارت کار و امور اجتماعی مسئول ایمنی کارگران شد.

روند پیدایش راهنماها و استانداردهای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی:

در سال 1974 مجمع اکتشاف و تولید نفت و گاز E&P Froum برای توسعه ارتباط بین صنایع بالا دستی و مراجع قانونی بین المللی در لندن تاسیس شد. نام این مجمع در سال 1999 به انجمن تولید کنندگان نفت و گاز OGP و در سال 2015 به انجمن بین المللی تولید کنندگان نفت و گاز IOGP تغییر یافت . یکی از انتشارات انجمن فوق ، راهنمای سیستم های مدیریت ایمنی، بهداشت و  محیط زیست است که در سال 1994 منتشر شد. راهنمای فوق مستندی صنفی برای استاندارد سازی ایمنی، بهداشت و محیط زیست در صنایع مرتبط به شمار می رود.

راهنمای فوق در سال 1382 توسط وزارت نفت ترجمه شد تا در شرکت های زیر مجموعه ان پیاده سازی شود.

همراه با نیاز روز افزون برای اطمینان از وصضعیت ایمنی و بهداشت شغلی در محیط های کاری و نبود یک استاندارد  بین المللی در این زمینه ، یک گروه در پروژه ای بین امللی به نام مجموعه های ارزیابی ای منی و بهداشت شغلی OHSAS برای ایجاد رویکردی واحد و یکپارچه در این حوزه با حوزه نمایندگان استانداردهای ملی، نهادهای علمی  و مراجع صدور گواهینامه تحت نظارت و سرپرستی نمایندگان استاندارد ملی انگلستان BSI در سال 1998 تشکیل  شد ویک سال بعد در سال 1999 مستند OHSAS18001 با عنوان مشخصات سیستم های مدیریت ایمنی و بهداش حرفه ای منتشر شد.

پس از یک سال و در سال 2000 مستند OHSAS 18002 بعنوان راهنمای اجرای OHSAS18001 منتشر شد.

با وجود اینکه OHSAS18001 توسط سازمانی ISO منتشر نشده بود، یکی از اهداف کمیته تدوین کننده ان همسان کردن رویکرد و الزامات آن با دو استاندارد قبلی سازمان ISO یعنی ISO 9001 و ISO 14001 بود. تا سازمان ها بتوانند هرچه بیشتر از این 3 استاندارد برای استقرار یک سیستم مدیریت یکپارچه استفاده کنند.

مشابه استانداردهای سیستم مدیریتی در سازمان ایزو که الزامات آن پس از حدود هر 7 الی 8 بار یکبار مستناسب با موضوعات جدید در کسب و کار در ان حوزه بازنگری می شوند . ویرایش دوم OHSAS 18001 بر خلاف عنوان ویریاش قبلی ان “مشسخصات سیستم ایمنی و بهداش شغلی” بود با عنوان جدید ” الزامان سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ” و بعنوان یک استاندارد در سال 2007 منتشر شد.

انتشار استاندارد ISO 45001 :

اعضای کمیته ISO/PC 283 سازمان بین امللی استانداردسازی ISO برای اولین بار در 21 تا 25 اکتبر 2013 در لندن گرد هم آمدند تا پیش نویس کاری Working draft اولین استاندارد بین المللی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را تدوین کنند. سازمان جهانی استانداردسازی این کیمته را مسئول انتشار استاندارد iso 45001 کرد.

در تهیه پیش نویس اولیه این استاندارد، از مفاد استاندارد OHSAS 18001 ، رویرکرد سایر سیستم های  مدیریتی موجود مانند ISO 9001 و ISO 14001 ، راهنمای ILO-OSH 2001  انتشار یافته توسط سازمان بین المللی کار، استانداردهای ملی مختلف و سایر استانداردها و معاده های بین المللی کاز سازمان ILO استفاده شد.

پس از حدود 9 ماه از انتشار پیش نویس کاری، پیش نویس کمیته ای این استاندارد در جولای 2014 منتشر شد.

مرحله بعدی در فرایند تدوین استاندارد، تهیه پیش نویس استاندارد بین المللی بود که اولین ویرایش آن در فوریه 2016 انتشار یافت. پیش نویس فوق در رای گیری مورد پذیرش واقع نشد و پیش نویس دوم استاندارد بین المللی بیش از یک سال بعد در می 2017 ارائه شد.

در نهایت پیش نویس نهایی استاندارد در نوامبر 2017 و نسخه نهایی این استاندارد بین المللی در 12 مارس 2018 امنتشر شد.

در تدوین این استاندارد بین المللی، حدود 90 کارشناس از 69 کشور جهان به همراه 9 سازمان مرتبط دیگر از جمله سازمان بین المللی کار حضور داشتند و 9 نشست یک هفته ای از اکتبر 2013 تا مارس 2018 برگزار شدند.

فایل های پیشنهادی جهت مطالعه:

1. جزوه OHSAS 18001 
2. جزوه HSE-MS
3. معرفی رشته بهداشت حرفه ای 
4. جزوه سیستم یکپارچه مدیریت IMS
5. آشنایی با استاندارد ISO 9001