بهداشت حرفه ای

بهداشت حرفه ای:

تا قرن شانزدهم میلادی در کتب طبی به بهداشت حرفه‌ای و ارتباط بیماریهای مختلف با شغل افراد اشاره قابل توجهی نشده است. از قرن شانزدهم به بعد در تاریخ به چهره‌های درخشانی بر می‌خوریم که تمام عمر خود را صرف تشخیص و جلوگیری از بیماریهای ناشی از کار نموده و خدمات با ارزشی انجام داده‌اند.

اولین فردی که آثار ارزنده‌ای در مورد بهداشت حرفه‌ای از خود به یادگار گذاشته است طبیبی از ناحیه ساکسونی در ایتالیا به نام اگریکولا بود او کتابی در ۱۲ جلد درباره اکتشافات و استخراج فلزات. ابزار کار. حوادث و بیماریهای ناشی از کار و … نوشت که در سال ۱۵۵۶ منتشر شد. بعد از او در سال ۱۵۶۷ پزشک دیگری اهل سوئیس به نام پاراسلسوس کتابی درباره بیماری‌های وابسته به شغل در بین کارکنان معدن ذوب و فلزات منتشر کرد. در سال ۱۶۳۳ پدر طب کار یا همان رامازینی به دنیا آمد که یکی از پیشقدمان بزرگ قرن ۱۷ در زمینه بهداشت حرفه‌ای می‌باشد. کتاب معروفش در باره بیماریهای حرفه‌ای در سال ۱۷۰۰ میلادی منتشر شد. او برای اولین بار به پزشکان توصیه کرد که علاوه بر سوالات که در زمان معاینه از بیماران می‌پرسیدند از همه بپرسند شغل شما چیست این جمله کوتاه نقطه عطفی در تاریخ بهداشت حرفه‌ای و طب کار به‌شمار آمده‌است .

۱-۱- علت به وجود آمدن بهداشت شغلی چیست؟

شاید بتوان مهمترین نقطه عطف در تاریخ تکامل بهداشت شغلی و ایمنی را انقلاب صنعتی اروپا دانست. زمانی که افراد با قدرت جسمی محدود در مقابل دستگاه‌ها و ماشین آلات غول پیکر می ایستادند.

در حالی که اطلاع چندانی راجع به چگونگی کارکرد ماشین آلات و چگونگی کنترل آن‌ها نداشتند، در عین حال مجور به کار با آن ها بودند.

این مسئله باعث شد که در ابتدای پیدایش انقلاب صنعتی در اروپا تعداد بسیار زیادی از افراد در اثر مواجهه با حوادث محیط کار کشته و یا دچار نقص عضو شوند. این اتفاقات و آمار بالا باعث شد که سردمداران انقلاب صنعتی به فکر تصویب قواعد و قوانینی در رابطه با الزامات محیط‌های کاری و نحوه رفتار کارگران برای جلوگیری از آسیب در برابر ماشین آلات غول پیکر بیفتند.

۲-۱- چه افرادی قبل از به وجود آمدن دانش ایمنی و بهداشت کار درباره آن صحبت کردند

علاوه بر افرادی که درمقدمه عنوان شد دیگر افرادی همچون:

• رامازینی ، نخستین پزشکی است، که به توصیف پیشه‌های گوناگون و بیماری‌های ناشی از آن‌ها می‌پردازد. برای نمونه فلج دست‌ها از میان رفتن دندان‌ها، نا شکیبایی و صورت‌های نزار و رنجور سفالگران در برابر سرب را توصیف کرده ‌است.
• توماس الیور در کتاب خود که در سال ۱۹۰۸ منتشر کرد به بیماری‌های شغلی اشاره نموده‌است.
• دکتر توماس لِگ (Thomas moris legge) در کتاب خود به نام جذب و مسمومیت سرب که به کمک دکتر گادبای در سال ۱۹۱۲ منتشر کرد به مضرّات این فلز اشاره می‌نماید.

۳-۱-چه کسی برای اولین بار رشته بهداشت صنعتی را پایه گذاری کرد؟

در سال ۱۹۱۸،آلیس هامیلتون رشتهٔ بهداشت صنعتی را در دانشگاه هاروارد امریکا پایه‌گذاری کرد. بررسی‌های گستردهٔ او در زمینه سم شناسی، به ویژه مسمومیت با فسفر سفید در صنایع کبریت‌سازی و مسمومیت سرب، موجب رشد سریع بهداشت حرفه‌ای شد.

۴-۱- چگونه سازمان بین المللی کار شکل گرفت و حرفه بهداشت ایمنی به سرعت رشد کرد؟

بر اساس فعالیت‌های گوناگون برای بهبود شرایط محیط کار و نیز، جنبش‌های کارگری، در سال ۱۹۱۹، سازمان بین المللی کار بر پا شد. پس از آن، به علت موفقیت‌هایی که امریکا در جنگ جهانی در زمینه تولید تسلیحات نظامی به دست‌آورد، نه تنها صنایع بلکه بهداشت حرفه‌ای در این کشور به سرعت رشد یافت. در آن زمان، شعار تبلیغاتی سازمان خدمات بهداشتی امریکا بر تندرستی کارگر تأکید داشت: “کارگر را سالم نگهدار تا خوب کار کند”.

بهداشت ایمنی کار چیست؟

بهداشت حرفه ای به تمام جنبه های بهداشت و ایمنی در محل کار مربوط است و تمرکز زیادی بر پیشگیری اولیه از خطرات دارد.

از جمله عوامل خطر در محل کار که منجر به سرطان، حوادث، بیماری های اسکلتی عضلانی، بیماری های تنفسی، کاهش شنوایی، بیماری های گردش خون، اختلالات مرتبط با استرس و بیماری های مسری و غیره می شود. همچنین علاوه بر خطرات به بررسی شرایط کاری در اقتصاد رسمی و یا غیر رسمی نیز می پردازد.

از جمله ساعات کار، حقوق و دستمزد، سیاست های محل کار مربوط به دوران بارداری، مقررات ارتقاء سلامتی و حفاظت و غیره

۱-۲- سلامت شغلی چیست؟

سلامت شغلی یک شاخه تخصصی پزشکی است که بر سلامت جسمی و روانی کارکنان در محل کار تمرکز دارد.

هدف سلامت شغلی این است که از بیماری و آسیب های مرتبط با کار جلوگیری شود:

• ارگونومی (مطالعه نحوه کار شما و نحوه کار بهتر)
• نظارت بر سلامت نیروی کار
• ارزیابی های بهداشتی قبل از استخدام را انجام دهید
• حمایت از برنامه های ارتقاء سلامت و آموزش و پرورش
• مشاوره به کارکنان در مورد مشکلات غیر بهداشتی
• برنامه های مربوط به بهداشت محیط کار
• برانه مهای مربوط به حفاظت و ایمنی
• برنامه های مربوط به آموزش و بهداشت
• ایجاد امکانات درمانی و کمک های اولیه

۲-۲- سلامت شغلی چگونه ارائه می شود؟

تدارکات بهداشت حرفه ای به اندازه سازمان شما بستگی دارد. این می تواند توسط یک پرستار، دکتر پاره وقت یا از طریق طیف وسیعی از متخصصان، از جمله:

• فیزیوتراپیست ها
• بهداشت دهان
• روانشناسان
• کارشناسان ارگونومی
• درمانگران شغلی
• پرستاران و پزشکان شغلی متخصص

سلامت شغلی معمولا در محل کار کارکنان ارائه می شود، اما اگر کارفرمای شما یک سرویس ویژه ای نداشته باشد، ممکن است لازم باشد برای شرکت در مراسم با ارائه دهندگان خارجی سفر کنید.

۲-۳- محل کار دارای خدمات بهداشت حرفه ای نیست، چه باید کرد؟

بسیاری از موسسات کوچک تا متوسط (SMEs) اندازه نیروی کار یا پول کافی برای نگهداری خدمات بهداشت حرفه ای اختصاصی ندارند. اگر فکر می کنید که شما نیاز به خدمات بهداشت حرفه ای دارید، ابتدا باید به کارفرمای خود بگوئید که چه خدماتی در دسترس است و چگونه می توانید به آنها دسترسی پیدا کنید.

• دانش و مهارت مورد نیاز مهندس بهداشت حرفه ای

• آشنایی کامل با دانش، قوانین و مباحث بهداشت حرفه ای
• مسئولیت پذیری
• دقت و توجه به جزئیات
• مهارت های ارتباطی مناسب
• توان تصمیم گیری درست و به موقع
• توانایی خوب در حل مسایل و مشکلات
• آشنایی کافی با مسایل فنی صنعت و سازمان محل کار
• توان و استقامت بدنی مناسب
• توان آموزش موارد بهداشتی و ایمنی به شاغلین

۴-   وظایف مهندس بهداشت حرفه ای

اگر محل کار مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری باشد، وظایف اصلی او عبارتند از :

• نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه ای
• بازدید منظم از بخش های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه ای و تصمیم گیری برای رفع آنها
• بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار (نمونه برداری، سنجش و ارزیابی مستمر) و برنامه ریزی برای رفع آنها
• نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار
• تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و … برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه ای
• بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آنها
• نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه ها، غذاخوری ها، سرویس های بهداشتی و …
• تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه ای، بیماری ها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان های مربوطه

شعار سازمان جهانی بهداشت حرفه ای در سال های مختلف :