کمک های اولیه برای انواع سوختگی ها:

پوست بزرگترین بافت بدن انسان است که شامل دو لایه اپیدرم و درم است. پوست عملکردهای ضروری برای بقاء انسان را فراهم می کند. این عملکردها شامل:

⚫حفظ دمای بدن

⚫سدی برای جلوگبری از هدر رفتن آب از راه تعریق

⚫فعالیت متابولیکی (تولید ویتامینD)

⚫حفظ ایمنی بدن از طریق پیشگیری از ورود میکروبها به بدن

⚫محافظت در مقابل محیط از طریق حس تماس، فشار

⚫زیبایی ظاهری

سوختگی صدمه ای است که به از دست دادن یا تخریب بافت پوست منجر می شود. صدمه به این بافت می تواند به دلیل تماس با منابع الکتریکی، حرارتی، شیمیایی و یا تابشی ایجاد شود. میزان صدمات بافتنی ارتباط مستقیم با درجه حرارت یا شدت سوزاندگی عامل سوختگی و طول مدت تماس پوست با منبع سوختگی دارد.

مطلب یشنهادی:‌ آسیب هایی که دکل های برق و مخابرات به سلامت انسان وارد می کنند.

🔥 سوختگی عمومی (حرارت) :

آسیب های ناشی از مواجهه پوست و اندام های بدن با حرارت مستقیم را سوختگی عمومی می گویند.درجه، درصد، شدت،محل سوختگی، سن مصدوم و… از عوامل تعیین کننده اهمیت سوختگی هاست.

🌡 درجه سوختگی:

 درجه یک (سطحی): تنها لایه خارجی پوست را متاثر می سازد. علایم: پوست قرمز، متورم، حساس و همراه با درد و بدون تاول است. 

سوختگی درجه یک ممکن است موجب ورم خفیف، احساس درد و قرمزی در ناحیه آسیب دیده شود.

به گفته کارشناسان اگرچه سوختگی درجه یک نسبت به انواع سوختگی‌ شدید، جدی نیست اما می‌تواند تا حدودی آزار دهنده باشد و درصورتیکه به درستی درمان نشود اثر زخم باقی می‌ماند.

به گزارش سایت هلث دی نیوز، توجه به نکات ساده زیر می‌تواند به درمان موثرتر سوختگی درجه یک کمک کند:

⚫بلافاصله محل زخم را با آب سرد شستشو داده یا کمپرس آب سرد را در محل سوختگی قرار دهید. این کار را حدود ۱۰ دقیقه یا تا زمان تسکین درد ادامه دهید.

–⚫ ژل پترولیوم با نام تجاری وازلین را دو تا سه بار در روز روی محل سوختگی قرار دهید.

–⚫از گذاشتن خمیر دندان و کره روی زخم خودداری کنید زیرا موجب عفونت می‌شود.

–⚫ از آنتی بیوتیک‌های موضعی استفاده نکنید.

–⚫ محل زخم را با باند غیر چسبنده و استریل بپوشانید.

–⚫درصورتیکه محل سوختگی تاول زد از ترکاندن آن خودداری کنید.

– ⚫می‌توان از داروهای مسکن همچون استامینوفن و ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب مصرف کرد.

– ⚫پس از بهبود سوختگی سعی کنید محل زخم کمتر در معرض نور خورشید قرار گیرد.

درجه دوم: لایه خارجی و میانی پوست را در بر می گیرد. علایم: پوست قرمز، تاول دار، متورم و همراه با ترشح مایع و درد شدید است. 

درجه سه: پوست شدیدا آسیب دیده و چربی ها، عضلات و استخوان ها را در برمی گیرد.

 ٪ درصد سوختگی :

درصد سوختگی را بر اساس وسعت سوختگی بیان می کنند که برای محاسبه آن از قانون ها استفاده می شود.

🔥 شدت سوختگی :

شدت سوختگی را از روی درجه و درصد سوختگی تعیین می کنند.

👨‍👩‍👦‍👦 سن مصدوم:

در سن زیر ۵ سال و بالای ۵۵ سال احتمال خطر مرگ بیش تر است.

🔥 محل سوختگی: 

دست ها، پاها، سر و صورت، دستگاه تناسلی، مجاری تنفسی و… خطرناک ترین هستند.

• سوختگی همراه با عوامل دیگر:

سوختگی همراه با عواملی مانند:  بیماری (قند، ناراحتی قلبی و… ) شکستگی و… به علت اختلال در روند بهبودی خطرناک می باشند.

🚑 کمک های اولیه :

درجه یک، به کار بردن آب سرد در موضع و پانسمان خشک. درجه دو، فرو بردن در آب سرد، پانسمان خشک، درمان شوک و انتقال مصدوم. درجه سه، انجام ABG و CPR، پانسمان استریل، درک شوک و انتقال مصدوم. توجه داشته باشید در سوختگی از ترکاندن تاول ها، جدا کردن قسمتی از لباس مصدوم که به پوست چسبیده، مالیدن مواد اضافی (خمیر دندان، روغن و…) به روی محل سوختگی جدا خودداری کنید.

🔥 سوختگی با قیر: 

آسیب وارده به پوست و سطح بدن به علت گرما و حرارت موجود در قیر مذاب (۵۰ تا ۸۰ سانتی گراد) را سوختگی قیر می گویند. علایم: پوست قرمز (همراه با قیر)، درد شدید و بی هوشی، علایم عمومی شوک، سوزش و تاول پوست.

🚑 کمک های اولیه :

سرد کردن محل سوختگی و جامد کردن قیر با آب سرد یا یخ، جدا کردن قیر جامد شده با حلال نفتی (پماد نئوسپورین)، پانسمان و رفع شوک و انتقال مصدوم.

🔥 سوختگی شیمیایی :

آسیب های وارده به پوست و بافت های بدن با مواد اسیدی و قلیایی را می گویند.

📢 علایم👈 پوست زغالی و چرمی شکل، درد شدید، تشنج و بی هوشی، علایم عمومی شوک، سوزش و تاول پوست.

چند نکته در رابطه با سوختگی های شیمیایی:

• شستشو با حجم زیاد آب یا نرمال سالین به مدت ۱۵الی ۳۰ دقیقه.
• بیرون آوردن کلیه لباس های مصدوم.
• موادی که بصورت پودر است با برس پاک شود.
• از خنثی نمودن مواد شیمیایی خوداری شود.
• شستشو در سوختگی شیمیایی چشم به گونه ای باشد که آب از گوشه خارجی چشم خارج شده و وارد چشم سالم نشود.

🚑 کمک اولیه :

شست وشوی محل سوختگی با مقدار زیادی آب (روان) بیش تر از ۳۰ دقیقه، انجام CPR و ABC، دور کردن مصدوم از محل، بالا نگه داشتن عضو از سطح قلب، درآوردن لباس های اضافی مصدوم، پانسمان و درمان شوک و انتقال سریع مصدوم.

🔥 سوختگی الکتریکی:    

عبور جریان الکتریسیته (برق) از بدن و مقاومت بافت ها در برابر این جریان، سبب ایجاد حرارت شده قسمت های مختلف بدن (استخوان ها، ماهیچه ها، اعصاب، عروق و… ) دچار سوختگی (درجه سه) می شوند.توجه داشته باشید مقدار آب موجود در بافت ها، مدت زمان و مسیر عبور جریان الکتریکی، نقش مهمی در آسیب وارده به بدن دارند.علایم: تحریک پذیری، تشنج، بی هوشی، اختلال در بینایی و فلج تنفسی، زخم عضلانی، در رفتگی و شکستگی، ضربان نامنظم قلب و ایست قلبی، نارسایی کلیه و آسیب های نخاعی و کاهش فشار خون و شوک.

چند نکته در رابطه با سوختگی های الکتریکی:

• مصدوم ازنظر بروز ایست قلبی کنترل شود.
• به علت پرتاب شدن و احتمال صدمات مهره ای(گردنی،کمری) از نظرشکستگی اندامها یا دنده ها مورد توجه قرار گیرد.
• از بیمار نوار قلب گرفته شود.
• نقاط ورود و خروج برق پانسمان شود. بیمار گرم نگه داشته شود.
• تا ۲۴ ساعت مانیتورینگ انجام شود.
• دو خط وریدی جهت مایع درمانی گرفته شود. (اهمیت مایع تراپی در این سوختگی بیش از سایر موارد می باشد.)
• NGT وفولی وصل شود.
• گرافی از ریه و قسمت های آسیب دیده گرفته شود.
• به عوارض کلیوی و خونریزی داخلی توجه شود.

🔥 سوختگی رعد وبرق زدگی :

اصابت ناگهانی مستقیم و غیر مستقیم جریان الکتریکی ناشی از رعد و برق سبب ایست قلبی و تنفسی شده و بر اثر مقاومت بافت ها حرارت ایجاد و اندام های داخلی بدن دچار سوختگی می شوند.

📢 علایم👈 تشنج، بیهوشی ومرگ، ضایعات پوستی و پارگی پرده گوش، شکستگی جمجمه و اندام ها.

🚑 کمک های اولیه:

انجام cpr و abc درمان شوک، انتقال به مکان امن، پانسمان و آتل بندی، کمک از دیگران و تماس با اورژانس و انتقال سریع مصدوم.

مراقبت ها:

تمیز کردن زخم:

 از روش های مناسب متعددی می تواند برای تمیز کردن زخم سوختگی استفاده شود(مصرف سرم شستشو یا استفاده از آب لوله کشی. تعویض روزانه پانسمان و مشاهده زخم وپوست بدون سوختگی، برای بررسی نشانه های التیام و بروز عفونت موضعی ضروری می باشد. در کل این درمان یک یا دو بار در روز انجام می شود برای پیشگیری از کاهش دمای بدن وکاهش تماس با باکتری ­ها طول مراقبت از زخم تا آنجایی که ممکن است محدود می شود. از تمیز کردن زخم با غوطه ورسازی کامل بدن در آب به دلیل افزایش خطر بروز عفونت بپرهیزید.

فشار آب به خارج سازی عوامل موضعی ودبریدمان کمک می کند.

مراقبت از زخم:

 هدف اصلی فرایند مراقبت از زخم ،حفظ رطوبت موضع به منظور تسریع در التیام زخم و پیشگیری از بروز عفونت در آن می باشد.

آنتی بیوتیک درمانی موضعی: 

معمولا تصمیم گیری برای مصرف عوامل ضد میکروبی بر مبنای وضیعت زخم سوختگی است. صدمات سوختگی عملکرد مکانیسم های حفاظتی پوست (شامل غدد ترشح سبوم که در حالت عادی سبوم ترشح می کنند که علاوه بر چرب نگه داشتن پوست در تخریب بعضی موجودات زنده ذره بینی مثل استرپتوکوک وبعضی گونه های استافیلوکوک کمک می کند) ازبین می برد. آنتی بیوتیک های موضعی مورد مصرف عبارتند از: سولفادیازین نقره (SSD)، کرم استات مافناید(سولفامیلون)، پماد باسیتراسین و سیلور.

دبریدمان زخم:  

برای التیام زخم در سوختگی های عمیق وخفیف جلدی برداشتن بافت اسکار ضروری می باشد.اسکار بافت غیر زنده ای است که بعد از صدمه سوختگی تشکیل می شود این بافت هیچ گونه جریان خونی ندارد بنابراین گلبولهای سفید ،پادتن ها نمی توانند به این ناحیه نفوذ کنند.دبریدمان ۲هدف اصلی دارد:

✔برداشتن بافت آلوده شده به اجسام خارجی و باکتری ها بنابراین بیمار را در برابر عفونت های تهاجمی حفاظت می کند.

✔برداشتن بافت مرده.