بزرگترین پالایشگاه جهان کجاست؟

پالایشگاه نفت آبادان

پالایشگاه نفت آبادان در شهر آبادان ِ استان خوزستان ِ ایران قرار دارد. ساخت این پالایشگاه در سال ۱۲۹۱ ه. ش به پایان رسید و تا آغاز جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹ یکی از بزرگترین پالایشگاه‌های دنیا با ظرفیت تصفیه ۶۲۸ هزار بشکه در روز بود. این پالایشگاه تا سال ۱۹۷۳ به دست شرکت‌های نفتی خارجی اداره می‌شد تا این که در این سال به شرکت ملی نفت ایران تحویل داده است. پالایشگاه آبادان به وسیله خطوط لوله به چندین میدان نفتی و بندر ماهشهر متصل شده است. خط لوله‌ای هم از آبادان به سمت تهران می‌آید و سپس در طول مرزهای شمالی کشور از مشهد تا تبریز امتداد می‌یابد. پس از پیدایش نفت خام در سال ۱۲۸۷ شمسی(۱۹۰۹ میلادی) در نواحی مسجد سلیمان جزیره آبادان به دلیل نزدیکی به مناطق نفتخیز ، قرار گرفتن در میان رودخانه های اروند و بهمنشیر ، در فاصله ۷۱ کیلومتری خلیج فارس و قابل دسترسی به آبهای آزاد دنیا انتخاب گردید . به همین منظور اولین کلنگ احداث پالایشگاه در سال ۱۲۸۷ شمسی(۱۹۱۰ میلادی) به زمین زده شد و پالایشگاه آبادان در سال ۱۲۹۱ (۱۹۱۲ میلادی) با ۲۵۰۰ بشکه در روز بعنوان اولین تصفیه خانه نفت کشور آغاز به کار نمود. • در سالهای جنگ بین المللی اول پالایشگاه آبادان به منظور دستیابی بیشتر به تهیه سوخت برای کشتیهای جنگی ، گسترش بیشتری یافت. • توسعه پالایشگاه آبادان  از سال ۱۳۱۲ شمسی(۱۹۳۲ میلادی) با لغو قرارداد موجود ANGELO IRANIAN   و عقد قرارداد جدید نفتی شتاب بیشتری گرفت ، نقطه عطف در قرارداد جدید این بود که پیش بینی های لازم  برای تعلیم و آماده نمودن ایرانیان برای جانشینی خارجیها بشود ، به همین منظور پایه های دانشکده نفت آبادان نیز ریخته شد . این دانشکده در سال ۱۳۱۸ شمسی دائر و در سال ۱۳۱۹ شمسی افتتاح گردید. • در جنگ بین الملل دوم ، بعداز آنکه متفقین نفت و پالایشگاه برمه را از دست دادند توجه بیشتری به گسترش پالایشگاه آبادان شد . آبادان بزرگترین پالایشگاه دنیا گردید به دلیل تهیه و تحویل بنزین هواپیما در زمان جنگ به مقدار ۲۵۰۰۰ بشکه در روز شهرت جهانی یافت بطوریکه تهیه بنزین هواپیمای جنگی متفقین از پالایشگاه آبادان سهم بسزایی در پیروزی آنان داشت. • با ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ و خروج خارجیها در سال ۱۳۳۰ تأمین فرآورده های نفتی برای مصارف داخلی ، نگهداری و محافظت صنعتی از این پالایشگاه عظیم بعهده کارکنان شاغل در آن زمان سپرده شد. • در سال ۱۳۳۳ شمسی(۱۹۵۴ میلادی) قراردادی با کنسرسیوم بین المللی نفت امضاء شد. طبق این قرارداد بار دیگر فرآورده های پالایشگاه آبادان تا میزان ۰۰۰/۳۰۰ بشکه در روز روانه بازارهای بین المللی گردید. در دوران این قرارداد دستگاه های کوچک و قدیمی برداشته و بجای آنها دستگاههای بزرگتر نوسازی و به ظرفیت آنها اضافه گردید . • در دوره قرارداد طرح معروف چم که در اثر اجرای آن ، صادرات نفت خام در جزیره خارک متمرکز گردید و در نتیجه بندر ماهشهر که بندر صادراتی نفت خام بود تحویل پالایشگاه آبادان شد و پس از نوسازی تبدیل به بندر صادراتی فرآورده های نفتی  پالایشگاه آبادان گردید . طرح فوق در سال ۱۳۴۶ شمسی( ۱۹۶۷ میلادی) افتتاح و بلافاصله مورد بهره برداری قرار گرفت . • در مرداد ماه ۱۳۵۲ شمسی (۳۱ ژوئیه ۱۹۷۳) با توشیح قانون حاکمیت ایران برمنابع نفتی، اداره وکنترل پالایشگاه آبادان مستقیماً تحت نظر شرکت ملی نفت ایران قرار گرفت. • پس از اداره وکنترل  پالایشگاه توسط شرکت ملی نفت ایران، طرح توسعه پالایشگاه آبادان از ظرفیت روزانه ۴۶۰۰۰۰ بشکه در روز به ۶۰۰۰۰۰ بشکه در روز ارائه وبلافاصله مورد تصویب وکارهای طراحی وساختمانی این پروژه در خرداد ماه ۱۳۵۶ شمسی به تمام  رسید واز شهریور ۱۳۵۶ مورد بهره برداری قرار گرفت وپالایشگاه آبادان با این گسترش مجدداً مقام جهانی خود را بدست آورده وبزرگترین پالایشگاه جهان شد. • صبحگاه سی ویکم شهریور۱۳۵۹ زمانیکه کارکنان برای انجام فعالیت‌های روزمره خویش عازم پالایشگاه بودند یکباره ناله شوم استکبار از حلقوم خمپاره وتوپ وتانک صدا میان برخاست وپالایشگاه آماج تیرهای کین مزدوران بعثی قرار گرفت تا فصل جدیدی از تلاش وایثارکارکنان در طول سالهای دفاع مقدس ورق بخورد. کارکنان پالایشگاه آبادان با تشکیل ستادهای اضطراری وتلاش شبانه روزی خود توانستند دستگاههای متعدد پالایشگاه را از مواد نفتی تخلیه وبا پدافند غیرعامل، با وجود وارد آمدن خسارات جدید به تأسیسات ،حافظ بسیاری از واحدها ودستگاهها باشندبطوریکه با شهامت وصف ناپذیر وتقدیم شهدا موفق شدند چندین میلیارد دلار وسایل وقطعات اختصاصی ومحبوس در پالایشگاه را به محلهای امن منتقل کنند. • پالایشگاه آبادان پیش از جنگ تحمیلی دارای چهار دستگاه تقطیر هریک به ظرفیت تقریبی ۰۰۰ر۱۰۰ بشکه در روز، یک واحد تقطیر با ظرفیت ۱۳۰هزار بشکه در روز، تعدادی زیادی واحدهای تولیدی وپالایشی فرآورده متنوع ونیز ۸۵۰ مخزن ذخیره مواد نفتی بوده که در دوران جنگ بسیاری از واحد ها تخریب شدند وپس از پذیرش قطعنامه ،فاز یک پالایشگاه با ظرفیت ۱۳۰هزار بشکه در روز بازسازی ودر ۱۲ فروردین ماه ۱۳۶۸ واحد تقطیر ۸۵ بدست مبارک مقام معظم رهبری در زمان تصدی ریاست جمهوری افتتاح ودر مدار تولید قرار گرفت. بدنبال راه اندازی فاز اول، دیگر دستگاههای پالایشگاه از جمله واحدهای تقطیر۷۰، ۸۰،۷۵ واحدهای تقطیر درخلاء ۶۰و۵۵ ،تبدیل کاتالیستی ، تفکیک گاز ، کت کراکر ، تهیه حلال و کارخانه روغن سازی با تلاش وکوشش شبانه  روزی کارکنان پالایشگاه وبهره گیری از کارکنان دیگر پالایشگاهها بدون نیاز به افراد بیگانه در مدار تولید قرار گرفت بطوریکه هم اکنون با ظرفیت ۴۰۰ هزار بشکه در روز این فرآورده ها را تولید می کند: ۱- گاز مایع  ۲-بنزین موتور ۳-نفت سفید    ۴-نفت گاز ۵- سوخت جت ۶- نفت کوره ۷- انواع روغن موتور پایه ۸- انواع قیر ۹- انواع حلالهای نفتی  ۱۰- گوگرد  ۱۱- نفتای(خوراک آروماتیک پتروشیمی بندرامام) ۱۲- گاز(خوراک پتروشیمی آبادان ). توسعه پالایشگاه آبادان از سال ۱۳۱۲ شمسی (۱۹۳۲ میلادی) با لغو قرارداد موجود با شرکت ایران و انگلیس و عقد قرارداد جدید نفتی شتاب بیشتری گرفت، نقطه عطف در قرارداد جدید این بود که پیش بینی‌های لازم برای تعلیم و آماده نمودن ایرانیان برای جانشینی خارجی‌ها بشود، به همین منظور پایه‌های دانشکده نفت آبادان نیز ریخته شد. این دانشکده در سال ۱۳۱۸ شمسی دائر و در سال۱۳۱۹ شمسی افتتاح گردید. این پالایشگاه در ابتدا روزانه ۲۵۰۰ بشکه در روز نفت تصفیه می‌کرد. ظرفیت آن تا سال ۱۳۳۰ به ۵۰۰۰ بشکه در روز رسید که پس از سرمایه گذاری شرکتهای خارجی به۶۰۰ هزار بشکه در روز رسید وبزرگترین پالایشگاه جهان لقب گرفت.

طرح توسعه پالایشگاه  آبادن شامل سه فاز است:

• در فاز اول طرح توسعه ظرفیت واحد تقطیر ۸۵از ۱۳۰به ۱۸۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت و واحد تقطیر درخلاء ۲۰۰ باظرفیت ۷۰ هزاربشکه در روز و واحد کاهش گرانروی با ظرفیت ۲۵ هزار بشکه در روز جهت کاهش نفت کوره وتأمین خوراک واحد کت کراکر از سال ۱۳۸۴ مورد بهره برداری قرار گرفت. • در فاز دوم، طرح تثبیت ظرفیت فعلی وارتقاء کیفیت محصولات تولیدی پالایشگاه مدنظر قرارگرفت  در این پروژه واحدهای تقطیر در اتمسفر وخلاء و واحدهای تصفیه بنزین، نفت سفید ،نفت گاز ، گوگرد سازی، احداث مجتمع کت کراکر دوم، افزایش بنزین وسایر واحدهای جانبی احداث می شود این  پروژه توسط شرکت ملی مهندسی ساختمان پالایش وپخش در حال پیگیری است. • فاز سوم ، احداث مجتمع کت کراکر والکیلاسیون ، ایزومراسیون بوتان ونوسازی واحد اسید را شامل می شود که هدف از این پروژه تولید بیشتر بنزین وکاهش نفت کوره می باشد. میزان تولید بنزین پس از اجرای این پروژه ۶ میلیون لیتر در روز افزایش می یابد. • در طرحهای توسعه آتی توجه به مسائل زیست محیطی از اهمیت ویژه ای برخوردارمی باشد. انواع مختلف فیلترها واسکرابرها جهت جلوگیری از آلودگی هوا، تصفیه پساب صنعتی وسیستم مدار بسته آب خنک کننده ها استفاده خواهد شد، با توجه به اینکه این  واحدها  از تکنولوژی جدید برخوردار می باشند میزان ضایعات انرژی به حداقل خواهد رسید ،  با احداث وفعالیت واحد تصفیه پساب صنعتی نیز مشکل آلودگی آب اروندرود کاملاً بر طرف خواهد شد.